Empatia autystyczna

Empatia autystyczna - empatia osób w spektrum autyzmu, zupełnie inny niż empatia neurotypowa, która dominuje w społeczeństwie. Osoby autystyczne mają nieaktywny "zmysł" empatii poznawczej, oraz mają ogólny problem z zauważeniem subtelnych sygnałów pozawerbalnych. Co prawda w miarę uczenia się maskowania uczymy się rozpoznawać przynajmniej część tych bardziej oczywistych sygnałów pozawerbalnych i interpretować je, ale nie jest to dla nas łatwe ani intuicyjne, bardziej są to wyuczone reakcje niż faktyczne zrozumienie. Dlatego empatia osób autystycznych jest oparta prawie wyłącznie o słowa - o rzeczy zakomunikowane wprost, werbalnie, bez "owijania w bawełnę", bez podtekstów, bez "czytania między wierszami", bez ukrytych sygnałów, bez uwzględniania emocji w tym co mówimy.

Dla osób autystycznych taka komunikacja wprost jest naturalna i najwygodniejsza, osoby autystyczne przeważnie między sobą tak się komunikują. Jest to odpowiedzialne przynajmniej w części za to że osoby autystyczne najlepiej się czują w towarzystwie innych osób autystycznych. Taki rodzaj empatii wcale nie jest "gorszy" ani "uboższy" niż empatia neurotypowa - pozwala na osiągnięcie dokładnie tych samych celów, tylko innymi środkami, dużo bardziej bezpośrednimi i szczerymi.

Jednak dla osób neurotypowych taki rodzaj komunikacji jest zachowaniem niegrzecznym i aspołecznym. W szczególności problemem jest brak uwzględniania cudzych emocji w tym co mówimy. Osoby neurotypowe często odbierają wypowiedzi osób autystycznych za niemiłe, obraźliwe lub irytujące, ale następuje to nie dlatego że osoby autystyczne powiedziały coś złego, tylko chodzi o to jak to powiedziały albo czego NIE powiedziały.

Typowe nieporozumienie

Osoba neurotypowa pyta "Jak podoba ci się mój nowy sweter"? a osoba autystyczna odpowiada "Nie podoba mi się ten kolor". To typowy przykład na wzajemne niezrozumienie.

• Osoba autystyczna sądzi że pytanie dotyczy SWETRA. I wypowiada swoją szczerą opinię na temat SWETRA. Bez żadnych podtekstów, bez żadnego analizowania czyichś emocji, bo rozmawiamy przecież o SWETRZE.
• Osoba neurotypowa uważa że jej faktyczne (ukryte) pytanie dotyczyło tego "jak ona wygląda w tym swetrze", i odbiera taką odpowiedź jako urazę, bo przecież "tak się nie odpowiada", inne osoby neurotypowe odpowiedziały by jakieś białe kłamstwo nawet jeśli im się ten sweter nie podoba.

GDYBY pytanie zostało zadane wprost, czyli "Jak wyglądam w tym swetrze?" to wtedy nawet dla osoby autystycznej by było jasne że rozmowa dotyczy OSOBY, i odpowiedź byłaby zapewne nieco inna. O ile dalej prawdopodobnie zawierałaby szczerą opinię na temat koloru, ale w zależności umiejętności maskowania danej osoby mogłaby zostać sformułowana w jakiś sposób bardziej akceptowalny dla osób neurotypowych.

Współczucie

Osoby neurotypowe uważają osoby autystyczne jako zupełnie pozbawione współczucia. Jest to zupełna nieprawda. Zdolność współczucia, czyli empatia afektywna u osób autystycznych funkcjonuje tak samo jak u osób neurotypowych. Tak samo zdarzają się osoby bardzo współczujące jak i nie okazujące wcale współczucia. Jedyne co jest różne u osób autystycznych, to umiejętność zauważenia sytuacji budzących współczucie. Współczujemy jeśli sytuacja budzaca współczucie jest zakomunikowana wprost, oczywista. Natomiast jeśli komunikat jest przekazany w zawoalowany sposób, ukryty w podtekstach, tak że trzeba sie go domyślić, wtedy mozemy go zupełnie przegapić i nie zareagujemy współczuciem.