Problemy komunikacyjne

Problemy komunikacyjne - zbiór problemów z jakimi borykają się osoby autystyczne próbujące funkcjonować i komunikować się w świecie urządzonym według neurotypowych zasad. Autystyczne wzorce komunikacji (czyli "jak?" i "po co" się komunikujemy) znacząco odbiegają od wzorców komunikacji osób neurotypowych. Autystyczna komunikacja jest dużo bardziej szczera i prostoliniowa, pozbawiona podtekstów, ukrytych znaczeń, "drugiego dna", a także sporej części przekazu pozawerbalnego.

Cel komunikacji

Komunikacja osób autystycznych jest nastawiona na przekazanie lub uzyskanie informacji. Osoby neurotypowe z kolei używają komunikacji do szeregu innych celów, w większości związanych z budowaniem relacji społecznych. Przykładowo: osoby autystyczne słysząc pytanie starają się odpowiedzieć na nie szczerze i merytorycznie, natomiast umyka im to jaki efekt mogą wywołać swoją wypowiedzią. Natomiast osoby neurotypowe odwrotnie, czasami wolą czegoś niedopowiedzieć, lub powiedzieć jakieś białe kłamstwo, byle kogoś nie urazić. Ta różnica w oczekiwaniach jest przyczyną wzajemnego niezrozumienia.

Dla przykładu, jak może wyglądać odpowiedź na takie pytanie, "jak Ci się podoba moja nowa fryzura?".

Osoba neurotypowa, nawet jeśli jej się ta fryzura nie podoba, raczej tego nie powie wprost. Użyje białego kłamstwa, użyje wymijającej odpowiedzi, czy też skrytykuje tą fryzurę, ale bardzo starając się ubrać to w takie słowa żeby nie urazić osoby pytającej.
Osoba autystyczna odpowie wprost: "podoba mi się" lub "nie podoba mi się", bo nie zauważy że może tą drugą odpowiedzą urazić osobę pytającą. Po prostu nie uwzględni reakcji emocjonalnej, bo nie umie tego intuicyjnie ocenić (a w ogóle to sądzi że pytanie dotyczy przedmiotu, czyli "fryzury", a nie "osoby", jest to subtelna ale istotna różnica). Przeważnie zacznie się zastanawiać "co ja powiedziałem źle?" dopiero obserwując reakcję tej drugiej osoby na swoją odpowiedź.

Takie nieporozumienia są dla osób autystycznych bardzo częstym problemem.

Komunikacja problemu

Kolejnym polem częstych nieporozumień między osobami neurotypowymi a autystycznymi są sytuacje kiedy jedna ze stron komunikuje problem. Generalnie oczekiwania obu stron są dokładnie odwrotne.

Osoby neurotypowe jeśli komunikują problem, to przeważnie nie mówią o tym wprost, natomiast oczekują tylko pocieszenia - nie oczekują tego że ktoś za nich zacznie rozwiązywać problem. Analogicznie, słysząc jak ktoś komunikuje problem, starają się tylko pocieszyć.
Osoby autystyczne z kolei, starają się nie komunikować swoich problemów, tylko próbują sobie z nimi radzić samodzielnie. Ale jak już zaczną komunikować problem to oznacza to że autentycznie szukają pomocy, szukają kogoś kto im pomoże rozwiązać dany problem. I analogicznie, słysząc że ktoś komunikuje problem starają się pomóc go rozwiązać, szukają i proponują rozwiązania.

Te sprzeczne oczekiwania prowadzą do obustronnego poczucia "bycia zignorowanym":

gdy osoba neurotypowa zacznie się “zwierzać” osobie autystycznej, a ta (mając szczere intencje) zacznie znajdować rozwiązania - to osoba neurotypowa może poczuć się “zignorowana” - bo ona chce się wygadać i być pocieszona, a dostaje “rozwiązanie” (patrz też Z tobą nie można normalnie porozmawiać, ty tylko podajesz rozwiązania)
gdy osoba autystyczna przełamie się i zacznie mówić o swoich problemach, a osoba neurotypowa wysłucha i będzie tylko pocieszać - to osoba autystyczna może poczuć się “zignorowana” - bo ma poważny problem do rozwiązania a nie otrzymuje żadnej faktycznej pomocy.

Inne problemy komunikacyjne

Oprócz tych dwóch głównych kategorii problemów komunikacyjnych, można wymienić też kilka mniejszych:

Oversharing, czyli udzielanie bardziej szczegółowej i osobistej odpoweidzi niż oczekuje pytający
Infodumping - czyli bombardowanie znajomych informacjami dotyczacymi tematów które my uznajemy za ciekawe (patrz też specjalne zainteresowania)
dosłowne rozumienie - osoby autystyczne mają tendencję do rozumienia wszystkiego dosłownie, dlatego czasami nie rozumieją przenośni i idiomów, których jeszcze nie znają, a także mają pewne problemy z obiorem sarkazmu i niektórych żartów.